WILLIAM GOLDING- SİNEKLERİN TANRISI (LORD OF THE FLIES)

Son olarak, Türkiye İş Bankası Yayınları'ndan Türkçe olarak çıkan kitap, 261 sayfa ile çok hacimli bir roman sayılmaz. Sineklerin Tanrısı ya da ing. Lord of The Flies, iki sinema filmine de konu olmuş , Peter Brook'un yönettiği 1963 yapımı olanı seyretmesem de, Harry Hook'un yönettiği 1990 yapımı olanını seyretmiş ve seyrettiğim dönemde etkisinde kalmıştım. Ve bu karşılaşma belki de hayatımın seyrinde  etkili oldu.

William Golding Nobel ödüllü bir yazar ve insanlardan, insanların içlerinde mevcut olduğunu düşündüğü vahşilikten, benim gibi o da pek hazetmiyor. Deniz Üçlemesi adlı 3.ciltlik başka bir eserinde de benzer durumlara değiniyor.

Sineklerin Tanrısı, temelde bize şu mesajı veriyor; İnsanlar, kendilerini baskı altında tutan toplumsal değerler, kanunlar ve kolluk kuvvetlerinden uzaklaştığında, esas olarak her zaman içlerinde barındırdıkları vahşiliği serbest bırakırlar. Bunun sonucu olarak sebepsiz yere birbirlerini öldürebilirler, hatta işi yamyamlığa kadar götürebilirler. Herkesin içinde vahşi bir katil olduğunu düşünmek abartılı gelebilir, ama gazeteleri okudukça ve televizyonları seyrettikçe insanların cinayet işlemeye, düzenin dışına çıkmaya ne kadar yatkın bir tür olduğunu görüyoruz. Elbette, toplumun içinde çobanları olmadan, yaşamlarını sapıtmadan ve düzen içinde sürdürebilecek bir azınlık var, kitapta bu azınlık birkaç adet çocuk tarafından temsil ediliyor.

Temelde herşey, bir grup çocuğun ıssız bir adada mahsur kalması ile başlıyor, çocuklardan küçük bir kısmı düzeni devam ettirmeye çalışırken, çoğunluk kısa süre içinde düzeni yıkarak, en ilkel insanların yaşam şekline dönüyor ve işler çığrından çıkıyor.  Özellikle saf ve temiz yürekli olduğu düşünülen çocukların bu vahşetin esas kahramanları olması, şiddetin ve düzensizliğin insanın doğasından geldiğini en iyi şekilde vurguluyor, ama aklını kullananların bunu nasıl kontrol ettiğini de bize gösteriyor.

İsmail Tokalak- Dünyada Gıda ve İlaç Terörü

Kitap, sadece İsmail Tokalak'ın kitaplarını basan bir yayınevi olan Gülerboy'dan çıkmış, kitabı okurken o kadar yazım yanlışı ile karşılaştım ki yorulduğumu söyleyebilirim, bunun dışında aslında özünde aynı şeyi söyleyen birbirini tekrar eden bölümler var, çok fazla uzatılmış.

Kısaca özerlersek, kitap daha çok günümüzdeki sağlık ve gıda endüstrisi ile onları denetlemesi gereken kurumların (ABD'de FDA), nasıl içiçe geçtiğini anlatıyor. Örnek olarak, Büyük bir ilaç üreticisi yeni bir ilaç çıkartıyor ve diyelim ki bu ilaç 4-5 sene boyunca satılıyor. Sonuç olarak firma milyarlarca dolar kazanıyor. Sonra, ilacın yan etkileri üzerine sonuçlar hepten ayyuka çıkınca FDA ilacı yasaklıyor ve firmaya milyar dolar mertebesinde büyük cezalar kesiyor ama firma aynı ilaçtan o güne kadar milyarlarca dolar kazandığı için bu ceza onu etkilemiyor. Aslında herşey göstermelik, cezalar da öyle. Kitap dönüp dolaşıp bir şekilde bundan bahsediyor ve fazla da bilgilendirmiyor, çok daha kapsamlı araştırılarak, örnek çeşitliliği arttırılıp daha zengin bir kaynak ortaya konulabilirdi. Kaynak sayısı fazla gözüküyor ama çok fazla internet kaynağı var (Sciencedirect gibi kaynaklar dışında) ve metin o ölçüde zengin değil.

Kapak Dizaynı ve Baskı Kalitesi:

Çok fazla yazım yanlışı var, kapak dizaynı çok başarısız, baskı kalitesi ortalama düzeyde. 496 sayfa, karton cilt.

John Le Carre-Soğuktan Dönen Casus

Kitabı, 1964-Bahar Matbaası baskısından, Adnan Yaltı çevirisinden okudum, çeviriyi iyi düzeyde bulduğumu söyleyebilirim. 293 sayfa, bez cilt.

Kahramanımız Leamas, İngiliz gizli servisinin kurgusal kalbi olan Sirk'te çalışmaktadır ve Doğu Alman haberalma teşkilatı ile rekabet halinde olan ajanımızın sahip olduğu muhbirler ya da iki taraflı ajanlar son dönemde hızla kaybedilmektedir. Bu sebeple, yeni bir plan yürürlüğe konulur ve Leamas emekli edilerek, kızağa çekilmiş bir ajan izlenimi verilmeye çalışılır, böylece karşı taraf onunla (Fiedler) ilgilenecek, o da Doğu Almanya'ya geçerek verdiği yanlış ifadelerle Doğu Alman Haberalma Teşkilatı'nın yöneticisini (Mundt) zor durumda bırakabilecektir ya da kahramanımız öyle olduğunu sanmaktadır.

Tipik bir LeCarre romanı denilebilir, iki taraflı çalışan çok sayıda ajanı içinde barındıran edebi değeri varsayılabilecek olan bir kurgusal eser, sona doğu beklenmeyen gelişmelere hazırlıklı olmanız gerekiyor.

İlginç Notlar:

Le Carre ya da gerçek adıyla David Moore John Cornwell, gerçek hayatında bir süre haberalma servisinde çalışmıştır.

1965 yılında, Richard Burton'ın Leamas'ı canlandırdığı bir filme de konu olmuştur.

 

Kenzaburo Oe-Sessiz Çığlık

Kenzaburo Oe'nin önemli eserlerinden birisidir Sessiz Çığlık, aslında isim olarak bile etkindir, esas çığlıkların nasıl da sessiz olduğunu anlatır.  Altın Kitaplar'dan 1995 yılında basılmış İlknur Özdemir çevirisinden okudum. Şu an için yeni baskısı yok,  Nadir Kitap üzerinden edinilebilir.

Kitapta beş temel karakter görürüz. Kore kökenli İmparator geleneğe, geçmişe indirilmiş bir darbeyi simgelemektedir.  Takashi, ailesinin geçmişiyle, kendisiyle kavgalı, yaramaz küçük kardeşken, hayatından hoşnut olmayan, bezgin Mitsu abi, Natsu ise onun problemli eşidir. Jin'de geçmişin bir hayaletidir, kilo alarak topluluğu için acı çekmektedir, kitabın sonunda hızla zayıflayarak ikinci kurban olur.  

Takashi, Mitsu ve Natsu toplanarak kırsaldaki geçmişlerine bir sürelik için de olsa geri dönerler, döndükleri yerde hemen herşey değişmiş, eskiden alt sınıfta yer alanlar alışveriş merkezleri ile vadiyi ele geçirmiştir. Takashi, aileden kalma bir depoyu satma bahanesiyle geldiği vadide eski gelenekleri canlandırma, yeni güç sahipleri ile rekabete girerek, geçmişte yaşanana benzer bir çatışma yaratarak, çok eskilerde kalanı yeniden yazma derdindedir. Sonunda intihar ederek, intihar etmek için bir sebep yaratarak kendini kurban eder. Gerçek sebep kitabın sonunda çok basite indirgenir.

Mitsu ve Natsu, problemli bir çifttir ve özürlü doğan çocukları bu problemin esas sebebi gibi gösterilmektedir. Kitabın ilerleyen bölümlerinde, Takashi-Natsu arasındaki yakınlık artar ve ilginç gelişmeler yaşanır, Mitsu ise ne olursa olsun herşeyi kabullenir ve beraber sürdürmeye karar verirler, zaten Mitsu'nun yaşamı kabullenmek üzerine kuruludur.

Kitabın sonunda İmparator'un gerçekleştirdiği yıkım Mitsu için ailesinin uzak geçmişini aydınlatacak ve kafasında birçok şeyin yerine oturmasını sağlayacaktır. Geleneklerini kaybeden halk, verilen kurban sayesinde değerlerini yeniden hatırlayacaktır.

Çeviri üzerine:

Rahat okunan akıcı bir çeviri olduğunu düşünüyorum.


Kapak Dizaynı ve Baskı Kalitesi:


Kapak Dizaynı ve baskı kalitesi ortalama altı kabul edilebilir.


İlginç Notlar:


Kenzaburo Oe, gerçek hayatta da problemli bir çocuğa sahip ve bu çocuk artık koca bir yetişkin ve aynı zamanda bir bestekar. Hikari Oe

Kenzaburo Oe, 1994 Nobel Edebiyat Ödülü sahibidir.

Haruki Murakami'den Zemberekkuşu'nun Güncesi'ni okuduysanız, oradaki esas karakterin de bir şekilde kuyunun içine girip birşeyleri çözmeye çalıştığını hatırlarsınız.

Kenzaburo Oe, Sessiz Çığlık'ta  kendi ömrü dahilinde gördüğü, yaşadığı II.Dünya Savaşı sonrasında Japon geleneksel değerlerindeki erozyonu ve inançlarındaki yıkımı  aktarıyor.

Ryunosuke Akutagava-Kappa

Boğaziçi Üniversitesi yayılarından çıkan kitap, Japon standardına uygun şekilde intihar ederek 35 yaşında hayatını kaybetmiş olan Japon Edebiyatı'nın önemli temsilcilerinden Ryunosuke Akutagava'ya ait 75 sayfalık küçük bir eser.

Kahramanımız hezeyanlar içinde olduğu düşünülen bir akıl hastanesi sakini ve kitabın konusu da kahramanımızın akıl hastanesine yatmasına sebep olan hayali ya da gerçekten başından geçmiş fantastik, taşlamalı bir yolculuk, hem de Kappalar ülkesine. Kappalar, nehirlerde yaşadıkları düşünülen kaplumbağa benzeri mitolojik yaratıklar, son iki yıl içinde İstanbul'daki Japon Film Günleri'ne katılanlar, Kappa Sampei gibi animeleri izledikleri için biraz fikir sahibi olacaklardır. Yazar Kappa dünyası üzerinden birçok eleştiri yöneltiyor insanların dünyasına, sanırım bu şekilde yaptığı eleştirileri maskeleyerek, alacağı tepkileri azaltmayı düşünüyor.

Çabuk okunan bir eser, Akutagava ile tanışma amacı taşıyanlar için iyi bir tercih olduğu söylenebilir.

Çeviri Üzerine:

Çeviri genel olarak akıcı ve problemsiz denilebilir. Benim rastladığım belki de tek hata, ilk sayfada Hotakayama Dağı diye yazılması olmuş, çünkü Japonca'da Yama zaten dağ anlamında kullanılıyor.

Kapak Tasarımı ve Baskı Kalitesi:

Kapak dizaynı ve baskı kalitesi ortalama düzeyde, yazarın biyografisinin ve arka kapakta  fotoğrafının verilmiş olması, buna ek olarak çeviri hakkında yeterli bilgi verilmesi yerinde olmuş.

İlginç Notlar:

Kitap tam olarak benzer olmasa da,   Alice Harikalar Diyarında ile benzer bir formül ile başlıyor.

Yazarın intihar üzerine düşüncelerini kitap içine yedirerek okuyucuya aktarmış olduğu gözden kaçmıyor.

Buna ek olarak, kitabı okuduğunuzda Benjamin Button'ın Tuhaf Hikayesi'nin özgün bir eser olmaktan çok, eski bir fikrin geliştirilmiş hali olduğunu görüyoruz. Kitapta 72.sayfa.

Kurosawa hayranları için Rashomon'un Akutagava'nın eserinden hareketle çekildiğini bilmek ilginç bir ayrıntı olacaktır.